Η εκτίναξη της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα λόγω των ζημιών στο ηλεκτροδοτικό σύστημα της Ουκρανίας.

 

Της Στέλλας Πατρώνα*

“Εδώ και δύο εβδομάδες οι βιομηχανίες της χώρας βρίσκονται αντιμέτωπες με αστρονομικές τιμές στις ώρες 20:00 – 22:00, περίπου στα 700-800 ευρώ/MWh, εντοπισμένες σε τρεις χώρες, Ελλάδα , Βουλγαρία, Ρουμανία, τιμές που δεν δικαιολογούνται από αύξηση στο κόστος παραγωγής που δεν ξεπρνά τα 150 ευρώ/MWh.....Κάποιοι παραγωγοί στη χώρα μας εκμεταλλεύονται την υψηλή κατανάλωση στα Βαλκάνια και πιθανόν τις πολύ υψηλές εξαγωγές στην Ουκρανία και κάποιες δυσλειτουργίες στις διασυνδέσεις και αποκτούν ουρανοκατέβατα κέρδη σε βάρος των Ελλήνων καταναλωτών πλήττοντας την παραγωγική βάση της..”Αυτά έλεγε με ανακοίνωσή του ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ (“Ενωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας”) Αντώνης Κοντολέων στις 22 Ιουλίου 2024 ⁱκαλώντας τους αρμόδιους να λάβουν μέτρα άμεσης επίλυσης του προβλήματος, συμπεριλαμβανομένης και της αποζημίωσης των βιομηχανιών.

Λίγες μέρες πριν η ΕΒΙΚΕΝ μαζί με τις ομόλογες ενώσεις Βουλγαρίας και Ρουμανίας, είχαν ζητήσει με επιστολή τους προς την DG Competition (Γενική Διεύθυνση της Κομισιόν για τον Ανταγωνισμό) και την DG Energy (Γενική Διεύθυνση της Κομισιόν για την Ενέργεια) την παρέμβαση της Κομισιόν για την εκτόξευση των τιμών ενέργειας στις χονδρεμπορικές αγορέςⁱⁱ, θίγοντας “τα ζητήματα των δυσλειτουργιών στις διασυνδέσεις που πρακτικά έκοψαν στα δύο την ευρωπαϊκή ήπειρο, διαφοροποιώντας σε ακραίο βαθμό μια κατά τα άλλα ενοποιημένη αγορά ή τουλάχιστον συζευγμένη στα διάφορα σημεία της” και ζητώντας να διερευνηθούν “οι υψηλές εξαγωγές ενέργειας προς την Ουκρανία που αύξησαν τις απαιτήσεις του συστήματος και άλλαξαν την ισορροπία προσφοράς και ζήτησης καθώς επίσης και την ξαφνική θέση εκτός λειτουργίας της διασύνδεσης της Κεντρικής Ευρώπης προς την Ουγγαρία που μειώθηκε κατά 1300 MW στις 8 Ιουλίου”.

Η εκτόξευση λοιπόν της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας στο χρηματιστήριο ενέργειας της χώρας μας, αλλά και όλων των χρηματιστηρίων ενέργειας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης τον Ιούλιο οφείλεται κατά την ΕΒΙΚΕΝ σε τρεις παράγοντες: Στις υψηλές εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ουκρανία, τη δυσλειτουργία των διασυνδέσεων και κυρίως τη διακοπή της λειτουργίας της διασύνδεσης της Αυστρίας προς την Ουγγαρία και στις αρπακτικές ορέξεις κάποιων παραγωγών (προφανώς εννοεί το καρτέλ) ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας . Η εκτίμησή δε αυτή επιβεβαιώνεται από όλα τα στοιχεία και τις αναλύσειςⁱⁱⁱ που μέχρι σήμερα είδαν το φως της δημοσιότητας και εντοπίζουν το πρόβλημα στην αλληλεπίδραση αυτών των τριών παραγόντων.

Πράγματι, το πρόβλημα φαίνεται ότι ξεκινά από την Ουκρανία^iv, η οποία από τις αρχές Μαϊου, λόγω σοβαρών ζημιών που υπέστησαν αρκετοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής της από ρωσικούς πυραύλους και drones, καλύπτει σχεδόν το ήμισυ των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια με εισαγωγές από τις γειτονικές χώρες. Οι εισαγωγές αυτές ήταν γύρω στις 35.000 Μwh ανά ημέρα τον Μαϊο και έφθασαν τις 35.600 Μwh στα τέλη Ιουνίου^v (για να καταλάβουμε την τάξη μεγέθους η Ελλάδα χρειάζεται γύρω στις 10.000 Mwh και σε ημέρες αυξημένης ζήτησης γύρω στις 10.600 Mwh). Aπό τις εισαγωγές αυτές το 42% καλύφθηκε από την Ουγγαρία, 17% και 17% από τη Σλοβακία και τη Ρουμανία, 16% από την Πολωνία και 8% από τη Μολδαβία.

Οι αυξημένες εξαγωγές προς την Ουκρανία προκάλεσαν αυξήσεις στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στο Χρηματιστήριο Ενέργειας της Ουγγαρίας - ΗUPX, ( ενδεικτικό το άρθρο^vi “ Οι ρωσικές επιθέσεις στην Ουκρανία αυξάνουν την τιμή της ουγγρικής ηλεκτρικής ενέργειας”που δημοσιεύτηκε στο πόρταλ “Budapest Business Journal” στις 26 Ιουνίου 2024), ωστόσο το μεγάλο πρόβλημα παρουσιάστηκε στις 8 Ιουλίου, όταν για “άγνωστους λόγους” περιορίστηκε σημαντικά η λειτουργία της διασύνδεσης με την Αυστρία, με την οποία η Ουγγαρία συνδέεται με τη ζώνη προσφορών της Κεντρικής Ευρώπης στην οποία ανήκει. Έτσι, με κλειστή την πύλη προς την Κεντρική Ευρώπη, η ζήτηση από την Ουγγαρία διοχετεύθηκε αναγκαστικά στην αγορά της Νοτιανατολικής Ευρώπης (Ρουμανία, Βουλγαρία, Ελλάδα) και τη Σερβία και προκάλεσε την εκτίναξη στις τιμές των προσφορών πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας (μπινταρίσματα) ειδικά στο Ελληνικό Χρηματιστήριο, στο οποίο – χωρίς να υπάρχει έλλειψη προσφοράς ενέργειας - η Μwh έφθασε σε ορισμένες ώρες της ημέρας ακόμη και τα 700 ευρώ.

Το ενδιαφέρον είναι ότι την ίδια στιγμή που τα χρηματιστήρια της Ουγγαρίας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης κατέγραφαν τέτοιες αστρονομικές τιμές, χώρες όπως η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γερμανία και η Γαλλία παρουσίαζαν τιμές από 36 έως 64 ευρώ ανά Mwh. Το “παράδοξο” αυτό έδωσε αφορμή για άρθρα με τίτλους “Σιδηρούν παραπέτασμα στην αγορά ηλεκτρισμού της Ευρώπης – Φθηνή η δύση και ακριβή η Ανατολή” ^vii(του Χάρη Αποσπόρη -17.7. 2024 energy press) και “Διχασμός στην ευρωπαϊκή αγορά ρεύματος: Φθηνή η Δύση και ακριβή η Ανατολή”^viii (του Χάρη Φλουδόπουλου – 19.7.2024), καθώς και για καταγγελίες από τις ενώσεις βιομηχανικών καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας για παραβιάσεις του ανταγωνισμού, ωστόσο τουλάχιστον στην Ελλάδα δεν δόθηκε κάποια επίσημη εξήγηση από την ΡΑΕΕΥ ή άλλο αρμόδιο φορέα.

Το ερώτημα λοιπόν είναι τι θα γινόταν αν η διασύνδεση της Ουγγαρίας με την Αυστρία λειτουργούσε κανονικά και οι αυξημένες ανάγκες της Ουγγαρίας για εισαγωγές καλύπτονταν από την αγορά της Κεντρικής Ευρώπης, στην οποία ανήκει. Στην περίπτωση αυτή προφανώς η ζήτηση θα ανέβαζε - αν και πολύ πιο περιορισμένα - τις τιμές στα Χρηματιστήρια Ενέργειας της Κεντρικής Ευρώπης και δεν θα γινόταν ο “κακός χαμός” στην Αγορά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ωστόσο οι χώρες αυτές – παρότι είναι ενιαία η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας - περιχαράκωσαν επιτυχώς τις αγορές τους και την οικονομία τους και έστειλαν το λογαριασμό στήριξης της Ουκρανίας στα Βαλκάνια, γεγονός που βέβαια δεν λύπησε, αλλά αντιθέτως χαροποίησε τα εγχώρια “πιράνχας”, καθώς τους έδωσε την ευκαιρία να ανεβάσουν τις τιμές και μάλιστα για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα.

Σε όλα αυτά η αντίδραση της κυβέρνησης ήταν να εκφράσει – ας πούμε – τη δυσαρέσκειά της στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας που πραγματοποιήθηκε στις 15 και 16 Ιουλίου στη Βουδαπέστη δια της υφυπουργού ενέργειας Αλεξάνδρας Σδούκου^ix, η οποία στην τοποθέτησή της είπε ότι “η σύζευξη των αγορών δεν λειτουργεί ικανοποιητικά” και ότι “δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για μια ενιαία αγορά όταν το ίδιο αγαθό, εν προκειμένω η ηλεκτρική ενέργεια, πωλείται με τεράστια απόκλιση μεταξύ κρατών – μελών και χρειάζονται μέτρα, όπως στενή παρακολούθηση της λειτουργίας της αγοράς και αυξημένες διασυνδέσεις δεδομένου ότι αυτή η κατάσταση θέτει σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητα των κρατών – μελών (!!)”. Όσον δε αφορά τα μέτρα “χαλιναγώγησης” των τιμών , η κυβέρνηση επέβαλε στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας έκτακτη εισφορά 10 ευρώ/MWH φυσικού αερίου για τον Αύγουστο (όχι για τον Ιούλιο γιατί, όπως γράφτηκε, έλαβε υπ' όψη της ότι τον Αύγουστο προβλέπεται χαμηλότερη κατανάλωση από τον Ιούλιο και συνεπώς θα είναι μικρότερος ο φόρος)^x και αποφάσισε την ενίσχυση των οικιακών καταναλωτών για μηνιαίες καταναλώσεις έως 500kWh με 16€/MWh ή 1,6 λεπτά/kWh.

Τα μέτρα αυτά δεν είναι απλώς ανεπαρκή (πχ οι επαγγελματίες με πράσινα τιμολόγια της ΔΕΗ θα κληθούν να πληρώσουν 18,331 λεπτά την κιλοβατώρα και μάλιστα μετά από έκπτωση 45% !^xi) , αλλά και εκ προοιμίου αποτυχημένα, καθώς οι “ανθρώποι του χώρου” διαμηνύουν στην κυβέρνηση ^xiiότι η έκτακτη εισφορά που τους επέβαλε θα μετακυλιστεί στις τιμές και μάλιστα“θα μεταφραστεί σε αύξηση 20% γιατί για να παραχθεί μια ηλεκτρική μεγαβατώρα, χρειάζονται δύο μεγαβατώρες αερίου”. Στην περίπτωση δε που επιβληθεί και τον επόμενο μήνα, επίσης θα μετακυλιστεί στην αγορά χονδρικής , ανεβάζοντας ξανά την τιμή και συντηρώντας έναν φαύλο κύκλο δίχως ορατό τέλος.

Τα παραπάνω φαίνεται ότι είναι μόνο ένα μικρό δείγμα από τη λειτουργία της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, καθώς σύμφωνα με τους ειδικούς^xiii “ τα σπιράλ υψηλών τιμών αποκλιμακώνονται πλέον πιο δύσκολα για δομικούς αλλά και γεωπολιτικούς λόγους, οι οποίοι πυροδοτούν την επανάληψη τέτοιων αρρυθμιών με διαφορετική ενδεχομένως μορφή κάθε φορά”.

Συμπερασματικά, έχουμε μπλέξει πολύ άσχημα και το δυστύχημα είναι ότι κανείς δεν συζητά για την απεμπλοκή μας και δεν προσανατολίζεται σε (αναγκαίες) ριζικές λύσεις.

* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικηγόρος, μέλος του Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών – Δ.Ε.ΚΑ και της πρωτοβουλίας “Δρόμος Ανοιχτός”

.

i“Στα όπλα η ελληνική βιομηχανία για τιμές ρεύματος που φτάνουν τα 850 ευρώ” 23.7.2024 B2Green

https://news.b2green.gr/49591/%CF%83%CF%84%CE%B1-%CF%8C%CF%80%CE%BB%CE%B1-%CE%B7-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CE%BC%CE%B7%CF%87%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B9

ii“Σε DG Com και DG Energy η εκτόξευση των τιμών ενέργειας στη Βαλκανική – Διερεύνηση ζητούν βιομηχανικές ενώσεις από Ελλάδα, Ρουμανία και Βουλγαρία” 18.7.2024 energy press

https://energypress.gr/news/sti-komision-zitima-tis-ektoxeysis-ton-timon-stis-hondremporikes-agores-tis-balkanikis

iii “Extreme prices on Hungarian market – why prices are so high in last 3 days?” https://www.linkedin.com/pulse/extreme-prices-hungarian-market-why-so-high-last-3-days-marko-kosoric-ccqxe/

ivRussia Hits Ukrainian Power Plants, Further Straining Energy System, The New York Times, May 8, 2024

https://www.nytimes.com/2024/05/08/world/europe/russia-ukraine-power-plants-attack.html

v“Hungary Exports Record Amounts of electricity to ease shortfall in Ukraine” 8.7.2024 Hungary today

https://hungarytoday.hu/hungary-exports-record-amounts-of-electricity-to-ease-shortfall-in-ukraine/

vi“Russian Attacks on Ukraine Raising Price of Hungarian Electricity”

https://bbj.hu/economy/energy/energy-trade/russian-attacks-on-ukraine-raising-price-of-hungarian-electricity/

vii “Σιδηρούν παραπέτασμα στην αγορά ηλεκτρισμού της Ευρώπης – Φθηνή η δύση και ακριβή η Ανατολή” https://energypress.gr/news/sidiroyn-parapetasma-stin-agora-ilektrismoy-tis-eyropis-fthini-i-dysi-kai-akribi-i-anatoli

viii“Διχασμός στην ευρωπαϊκή αγορά ρεύματος: Φθηνή η Δύση και ακριβή η Ανατολή” https://www.capital.gr/oikonomia/3832989/dixasmos-stin-europaiki-agora-reumatos-fthini-i-dusi-kai-akribi-i-anatoli-oi-logoi/

ix “Παρέμβαση Σδούκου για τις Υψηλές Τιμές Ενέργειας στο Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών στη Βουδαπέστη” 16.7.2024 energia.gr

https://www.energia.gr/article/220775/paremvash-sdoykoy-gia-tis-ypshles-times-energeias-sto-atypo-symvoylio-ypoyrgon-sth-voydapesth

x“Ρεύμα: Στα 30 εκατομμύρια ευρώ ο φόρος στους ηλεκτροπαραγωγούς, πρώτος μήνας εφαρμογής ο Αύγουστος – Τι οδήγησε στον επανασχεδιασμό του μέτρου” 31.7.2024 energy press

https://energypress.gr/news/reyma-sta-30-ekat-eyro-o-foros-stoys-ilektroparagogoys-protos-minas-efarmogis-o-aygoystos-ti

xi “Ρεύμα: Όλα τα τιμολόγια του Αυγούστου και η ελάφρυνση με την επιδότηση” 2.8.2024

https://www.businessdaily.gr/oikonomia/120338_reyma-ola-ta-timologia-toy-aygoystoy-kai-i-elafrynsi-me-tin-epidotisi

xii“Ανησυχούν οι ηλεκτροπαραγωγοί από τις υψηλές “πτήσεις” του ΤΤF σε συνδυασμό με το φόρο από φυσικό αέριο – Τα σενάρια να μετακυλιστεί στην αγορά χονδρικής η επίπτωση στο διασυνοριακό εμπόριο” 2/8.2024

https://energypress.gr/news/anisyhoyn-oi-ilektroparagogoi-apo-tis-ypsiles-ptiseis-toy-ttf-se-syndyasmo-me-foro-sto-fysiko

xiii “Ν. Καρακατσάνη: Τα σπιράλ υψηλών τιμών αποκλιμακώνονται πλέον πιο δύσκολα, όχι μόνο για δομικούς αλλά και γεωπολιτικούς λόγους” 18.7.2024 energy press

https://energypress.gr/news/n-karakatsani-ta-spiral-ypsilon-timon-apoklimakonontai-pleon-pio-dyskola-ohi-mono-gia-domikoys

Παρένθετη μητρότητα II: Ελλάδα, η χώρα για τις βρώμικες δουλειές της βιομηχανίας γεννήσεων

 Της Στέλλας Πατρώνα*

Παρότι δεν αναφέρεται ανοικτά, η Ελλάδα είναι το μόνο κράτος – μέλος της Ε.Ε που διαθέτει βιομηχανία παρένθετης μητρότητας και μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει αναδειχθεί ως το μοναδικό κέντρο υποδοχής τουρισμού γονιμότητας στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η οικονομική αυτή δραστηριότητα αφορά μια ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά, της οποίας ο παγκόσμιος τζίρος υπολογίσθηκε στα 167 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 και υπολογίζεται να φθάσει τα 302 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2031.ⁱ

Το “μονοπώλιο” της Ελλάδας στην αγορά αυτή εντός της Ε.Ε. οφείλεται στην απαγόρευση και στους περιορισμούς που επιβάλλουν οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες στην πρακτική της παρένθετης μητρότητας , καθώς (ορθά) θεωρούν ότι υποβιβάζει τη γυναίκα σε αντικείμενο (παιδοποιητική μηχανή), τα βρέφη σε εμπορεύματα και η εφαρμογή της συνιστά το έγκλημα της εμπορίας ανθρώπων. Μάλιστα σε αρκετά κράτη – μέλη της Ε.Ε η εφαρμογή της εν λόγω μεθόδου συνιστά ποινικό αδίκημα, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης έως και τριών ετών “αυτός που επιχειρεί να πραγματοποιήσει τεχνητή γονιμοποίηση γυναίκας που είναι έτοιμη να εγκαταλείψει οριστικά το παιδί της μετά τη γέννηση (παρένθετη μητέρα) ή να μεταφέρει ένα ανθρώπινο έμβρυο σε αυτήν” (Embryonenschutzgesetz – EschG § 1 (7) ) ή στην Ιταλία που τιμωρείται με φυλάκιση από τρεις μήνες έως δύο έτη και με πρόστιμο από 600.000 έως ένα εκατομμύριο ευρώ “oποιοσδήποτε, σε οποιαδήποτε μορφή, πραγματοποιεί, οργανώνει ή διαφημίζει την εμπορευματοποίηση γαμετών ή εμβρύων ή παρένθετης μητρότητας ” (Legge 19 febbraio 2004 , n. 40 “Norme in materia di procreazione medicalmente assistita” Art.12, § 6).

Αντιθέτως, η Ελλάδα όχι μόνο επιτρέπει την παρένθετη μητρότητα, αλλά επιπλέον έχει διαμορφώσει ένα ιδιαιτέρως ευνοϊκό νομοθετικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της βιομηχανίας παρένθετης κύησης, τα κύρια χαρακτηριστικά του οποίου είναι τα εξής:

• Κατάργηση του κανόνα “mater semper certa est” (“η μητέρα είναι πάντα βέβαιη), βάσει του οποίου ισχύει ως αμάχητο τεκμήριο ότι μητέρα είναι η γυναίκα που γέννησε το παιδί.

Ο κανόνας αυτός ισχύει σε όλες τις χώρες του κόσμου, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα) και αποτελεί τον κύριο παράγοντα που αποθαρρύνει την εφαρμογή της παρένθετης μητρότητας σε χώρες που δεν υφίσταται συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο και ρητή απαγόρευσή της, δεδομένου ότι οι “παραγγέλλοντες” γονείς θα πρέπει να προσφύγουν στη διαδικασία της υιοθεσίας για να αναγνωρισθούν ως γονείς του παιδιού που γεννήθηκε από παρένθετη μητέρα. Ο κανόνας αυτός ισχύει ακόμη και σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία που επιτρέπουν την μη εμπορική παρένθετη μητρότητα, καθώς δέχονται ότι μόνο μετά τη γέννηση του παιδιού και την πάροδο ενός χρονικού διαστήματος, η παρένθετη μητέρα μπορεί να παραχωρήσει τη γονική ιδιότητα στους παραγγέλλοντες γονείς εφόσον βεβαίως πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Αντιθέτως στην Ελλάδα, η οποία – τονίζεται - είναι το μοναδικό κράτος – μέλος της Ε.Ε που έχει καταργήσει το αμάχητο τεκμήριο που δημιουργεί ο κανόνας αυτός, προβλέπεται ότι σε περίπτωση τεχνητής γονιμοποίησης, αν η κυοφορία έγινε από άλλη γυναίκα μετά από δικαστική άδεια, μητέρα του τέκνου τεκμαίρεται η γυναίκα στην οποία δόθηκε η άδεια. Η ρύθμιση αυτή αποτελεί τεράστια διευκόλυνση στη λειτουργία της βιομηχανίας γεννήσεων, καθώς το παιδί εγγράφεται αυτομάτως με τη γέννησή του ως τέκνο των γονέων που το παραγγέλλουν.

• Διατίμηση της αμοιβής της παρένθετης μητέρας.

  Η Ελλάδα υποτίθεται ότι απαγορεύει τις εμπορικές συμφωνίες (commercial) παρένθετης μητρότητας και επιτρέπει μόνο την παρένθετη κύηση χωρίς αμοιβή (αλτρουϊστική).ⁱⁱ Ωστόσο με το άρθρο 13 του ν. 3305/2005 προβλέφθηκε ότι δεν συνιστά αμοιβή η καταβολή “αποζημίωσης” στην παρένθετη μητέρα σε ύψος που καθορίζεται από την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Ε.Α.Ι.Υ.Α). Η “αποζημίωση” αυτή ορίσθηκε με την υπ' αριθ. 36/14.4.2008 απόφαση της Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΦΕΚ Β' 670/2008) μέχρι το ποσό των 10.000 ευρώ και εν συνεχεία με την υπ' αριθ. 1704/2022 απόφαση της Ε.Α. Ι.Α.Υ (ΦΕΚ Β' 5524/26.10.2022) μέχρι το ποσό των 20.000 ευρώ (ή 25.000 ευρώ σε περίπτωση πολύδημης κύησης).

  Ωστόσο, το ποσό που έχει καθορίσει ως “αποζημίωση” η Ε.Α.Ι.Α.Υ είναι μόνο κατά τι μικρότερο από τον μέσο όρο της αμοιβής που έχει διαμορφωθεί διεθνώς για μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη και κυμαίνεται από 25.000 έως 30.000 δολάριαⁱⁱⁱ. Έτσι, με τη δικαιολογία της “αποζημίωσης”, από τη μια διαφυλάσσεται το πρόσχημα ότι η Ελλάδα δεν επιτρέπει την εμπορική παρένθετη μητρότητα, από την άλλη αποκλείονται τα “παζάρια” και κρατιούνται χαμηλά οι αμοιβές των παρένθετων μητέρων, ώστε να προσφέρει ανταγωνιστικές τιμές η ελληνική βιομηχανία γεννήσεων.

• Δικαστική άδεια

  Η δικαστική άδεια απαιτείται να εκδοθεί πριν τη μεταφορά των γονιμοποιημένων ωαρίων στην παρένθετη μητέρα και υποτίθεται ότι αποτελεί τη βασική εγγύηση για τη νομιμότητα της εφαρμογής της παρένθετης κύησης. Ωστόσο ο ρόλος του δικαστηρίου είναι τυπικός και γραφειοκρατικός, καθώς δεν έχει αρμοδιότητα να ελέγξει αν τα κίνητρα της υποψήφιας μητέρας είναι πράγματι αλτρουϊστικά^iv και περιορίζεται σε έλεγχο της συνδρομής των τυπικών προϋποθέσεων (ύπαρξη έγγραφης συμφωνίας, ιατρική αδυναμία της αιτούσας για κυοφορία, καταλληλότητα της υποψήφιας παρένθετης μητέρας σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 2 ν. 3305/2005). Η διαδικασία αυτή καταμετράται στα πλεονεκτήματα της ελληνικής αναπαραγωγικής βιομηχανίας καθώς προσφέρει την εγκυρότητα της δικαστικής απόφασης, χωρίς ουσιαστικό έλεγχο.

• Εξυπηρετήση πελατείας από όλες τις χώρες του κόσμου.

  Με το άρθρο 8 του ν. 3089/2002 είχε τεθεί ως προϋπόθεση για την εφαρμογή των διατάξεων για την παρένθετη κύηση, τόσο η αιτούσα (παραγγέλλουσα μητέρα), όσο και η κυοφόρος γυναίκα να έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα. Η διάταξη αυτή ήταν σύμφωνα με τον εισηγητή του νόμου εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ, Αθανάσιο Ασκητή, η δικλείδα ασφαλείας “...που προστατεύει την κυοφορία στο σώμα άλλης γυναίκας, δανεικής μήτρας, αποφεύγοντας την οποιαδήποτε “τουριστική” γονιμότητα, εφόσον ήδη μπαίνει σαν οριοθέτημα η μόνιμη κατοικία τόσο της αιτούσης, όσο και της κυοφόρου γυναίκας στην Ελλάδα...” (ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΒΟΥΛΗΣ 21.11.2002). Ωστόσο η παραπάνω δικλείδα ασφαλείας καταργήθηκε χωρίς συζήτηση επί της κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου με το άρθρο 17 του ν. 4272/2014 (ΦΕΚ Α 145/11.7.2014) κι έτσι άνοιξε ο δρόμος για να γίνει η Ελλάδα διεθνές κέντρο τουρισμού γονιμότητας. Η αλλαγή αυτή πέρασε απαρατήρητη και χωρίς αντιδράσεις από την ελληνική κοινωνία και το νομικό κόσμο, παρότι χώρες όπως η Ινδία, η Ταϋλάνδη και το Νεπάλ^v που είχαν επιτρέψει τον τουρισμό γονιμότητας, λόγω των κοινωνικών προβλημάτων^vi που δημιουργήθηκαν, αναγκάστηκαν να περιορίσουν την παρένθετη μητρότητα μόνο στους κατοίκους της χώρας τους.

Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, το ευνοϊκό νομικό καθεστώς για την ανάπτυξη της βιομηχανίας παρένθετης κύησης διαμορφώθηκε σταδιακά με τη συνενοχή όλων των κυβερνήσεων της τελευταίας εικοσαπενταετίας. Μάλιστα, πρόκειται να γίνει ακόμη πιο ευνοϊκό στο εγγύς μέλλον, καθώς με τη ψήφιση του ν. 5089/2024 (ΦΕΚ Α 27/16-2-2024) για την αναγνώριση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, άνοιξε ο δρόμος για να αναγνωρισθεί (δικαστικά) για λόγους ισότητας το δικαίωμα στην παρένθετη μητρότητα και στα ομόφυλα ζευγάρια, εξέλιξη που συνεπάγεται τη σημαντική αύξηση της πελατείας της βιομηχανίας γεννήσεων.

Η ανάπτυξη αυτής της βιομηχανίας είναι δεδομένο ότι εμπίπτει στα σχέδια της Κομισιόν, καθώς από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. είχε ασχοληθεί με τη μελέτη του νομικού καθεστώτος που ισχύει σε κάθε κράτος – μέλος της Ε.Ε., προκειμένου να προταθεί νομοθετική ρύθμιση που θα αίρει τα σχετικά εμπόδια . Ως εκτούτου δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο ότι η προϋπόθεση της μόνιμης κατοικίας στην Ελλάδα, που αποτελούσε το βασικό εμπόδιο για την ανάδειξη της Ελλάδας σε διεθνές κέντρο βιομηχανίας παρένθετης μητρότητας, καταργήθηκε το 2014, δηλαδή επί μνημονίων, μόλις ένα έτος μετά τη δημοσίευση της μελέτης της Διεύθυνσης Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε για το καθεστώς της παρένθετης κύησης στα κράτη μέλη της Ε.Ε.^vii, στην οποία μάλιστα αφιερώνεται ειδικό κεφάλαιο για το ιδιαίτερο νομικό (και ευνοϊκό) πλαίσιο της Ελλάδας. Επίσης δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης έφερε προς ψήφιση το νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών αμέσως μετά την υπερψήφιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της νομοθετικής πρωτοβουλίας της Κομισιόν για το “ευρωπαϊκό πιστοποιητικό γονικής ιδιότητας”, το οποίο διευκολύνει τη βιομηχανία γεννήσεων και αίρει τα εμπόδια που θέτουν οι νομοθεσίες των κρατών – μελών της Ε.Ε.

Τα παραπάνω σαφώς υποδεικνύουν ότι η Ελλάδα έχει επιλεγεί να είναι η διάδοχος της Ουκρανίας στις βρώμικες δουλειές της βιομηχανίας γεννήσεων, παρότι ως κράτος – μέλος της Ε.Ε δεσμεύεται από το άρθρο 3 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και από το άρθρο 21 της Σύμβασης του Οβιέδο^viii που απαγορεύουν το ανθρώπινο σώμα και τα τμήματά του να αποτελούν πηγή οικονομικού οφέλους. Το θέμα αυτό πιθανόν από πρώτη ματιά να φαίνεται επουσιώδες σε σύγκριση με το πλήθος και τη βαρύτητα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική κοινωνία. Στην πραγματικότητα όμως έχει σοβαρότατες συνέπειες και σε πολλά επίπεδα. Η πιο άμεση γίνεται εμφανής από το πρόσφατο δημοσίευμα για την πρόθεση του Α. Γεωργιάδη να φέρει νομοσχέδιο για την εμπορευματοποίηση του αίματος^ix. Το δημοσίευμα αυτό ήδη διαψεύστηκε (προφανώς λόγω αντιδράσεων), ωστόσο το θέμα πρέπει να μας προβληματίσει, γιατί αν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται ως εμπορεύματα τα ωάρια, οι μήτρες και τα βρέφη, τι εμποδίζει να στηθεί και εμπόριο αίματος, νεφρών και λοιπών οργάνων; Άλλωστε το μοντέλο της “αποζημίωσης” και του “αλτρουϊσμού” ήδη υπάρχει και φαίνεται ότι “δουλεύει” πολύ επιτυχώς μέχρι σήμερα...

* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικηγόρος, μέλος του Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών - Δ.Ε.ΚΑ και της πρωτοβουλίας "Δρόμος Ανοιχτός"

i“Global Surrogacy Market Report 2023: Sector is Expected to Reach $302.3 Billion by 2031 at a CAGR of 6.8% - ResearchAndMarkets.com” https://www.businesswire.com/news/home/20230608005422/en/Global-Surrogacy-Market-Report-2023-Sector-is-Expected-to-Reach-302.3-Billion-by-2031-at-a-CAGR-of-6.8---ResearchAndMarkets.com#:~:text=The%20global%20surrogacy%20market%20value,USD%20302.3%20billion%20by%202031.

iiΆρθρο 1458 Α.Κ.

iii“New UAE fertility law legalises surrogacy for some residents, clinics predict demand surge” https://www.arabianbusiness.com/industries/healthcare/new-uae-fertility-law-legalises-surrogacy-for-some-residents-clinics-predict-demand-surge

ivΑπόσπασμα της υπ' αριθ. 972/2023 απόφασης του Εφετείου Αθηνών, δημοσιευμένης στην Βάση νομικών δεδομένων – ΝΟΜΟΣ)

“..... ο νόμος δεν απαγορεύει κάθε οικονομική παροχή προς την παρένθετη, αλλά μόνο αυτή που υπερβαίνει τα οριζόμενα στα άρθρα 13 Ν. 3305/2005 και 4 της απόφασης 36/2008 της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΦΕΚ Β 670/14-4-2008).

Δεν απαιτεί να υπάρχει οποιοσδήποτε μορφής προσωπική σχέση της κυοφόρου με την αιτούσα και δεν ενδιαφέρεται για τα αλτρουιστικά ή μη κίνητρα της τελευταίας, καθώς η ψυχική στάση του υποκειμένου απέναντι σε μια νόμιμη συμπεριφορά του είναι αδιάφορη για το δίκαιο.

Επομένως, δεν απαγορεύεται, αντίθετα είναι καθ` όλα νόμιμο να έχει η κυοφόρος κάποιες οικονομικές απολαβές και επίσης, δεν απαγορεύεται αφού ο εσωτερικός κόσμος από μόνος του και χωρίς συνάρτιση με παράνομη συμπεριφορά δεν ενδιαφέρει το δίκαιο μία γυναίκα να αποβλέψει σε αυτές τις απολαβές, προκειμένου να προσφερθεί να γίνει παρένθετη μητέρα ( βλ. Σταθόπουλος Γενικό Ενοχικό Δίκαιο 5η έκδοση2018 παρ. 6 αριθ. 5,7).

Εξάλλου, ακόμη και ο σκοπός κτήσης της νόμιμης αποζημίωσης δεν καθιστά επιλήψιμα τα κίνητρα της κυοφόρου ούτε στιγματίζει με ανηθικότητα τη συμφωνία της παρένθετης μητρότητας. Επίσης, ο νόμος δεν θέτει αριθμητικό περιορισμό για τις φορές που μπορεί η ίδια γυναίκα να αναλάβει το ρόλο της παρένθετης...”

vSurrogacy Services are Banned in Nepal https://np.usembassy.gov/surrogacy-services-are-banned-in-nepal/

vi “Surrogacy Biomarkets in India: Troubling Stories from before the 2021 Act”https://www.theindiaforum.in/article/surrogacy-biomarkets-india-troubling-stories-2021-act

vii “A Comparative Study on the Regime of Surrogacy in EU Member States” https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document/IPOL-JURI_ET(2013)474403

viii Νόμος υπ'αριθ.2619 ΦΕΚ Α'132/19/6/98 Κύρωση της

   Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την
   προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της
   αξιοπρέπειας του ατόμου σε σχέση με τις εφαρμογές
   της βιολογίας και της ιατρικής: Σύμβαση για τα
   Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοϊατρική.

ix “Ετοιμάζουν εμπόριο με το αίμα! Σύσκεψη φορέων την Τρίτη 4 Ιούνη ενάντια στο νομοσχέδιο που ιδιωτικοποιεί την αιμοδοσία” https://www.imerodromos.gr/etoimazoun-emporio-me-to-aima-suskepsh-foreon-thn-trith-4-iounh-enantia-sto-nomoschedio-pou-idiotikopoiei-thn-aimodosia/

Παρένθετη Μητρότητα: I. Γιατί ο Μητσοτάκης προωθεί το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών

                                                                                                                   Της Στέλλας Πατρώνα*

Όσοι απορούν γιατί ο Μητσοτάκης προωθεί το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, προφανώς αγνοούν ή συνειδητά δεν θέλουν να λάβουν υπ' όψη τους ότι υπάρχει ένας ακμάζων, αν και επονείδιστος, τομέας επιχειρηματικότητας στη χώρα μας, τα συμφέροντα του οποίου εξυπηρετεί φανερά εδώ και χρόνια η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Πρόκειται για τη “βιομηχανία” της παρένθετης μητρότητας, η οποία – σύμφωνα με δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών - αποτελεί την αιχμή του δόρατος του τομέα της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Ι.Υ.Α) και η ανάπτυξή της οφείλεται στη “φιλελευθεροποίηση” της νομοθεσίας, αλλά και στην εξαχρείωση της πολιτικής ζωής της χώρας μας.

Η ανάπτυξη αυτού του τομέα επιχειρηματικότητας μπορεί να διακριθεί σε τρία στάδια:

• Στο πρώτο, που ξεκίνησε επί κυβέρνησης Σημίτη με τη ψήφιση του ν. 3089/2002, ο οποίος, σε αντίθεση με την απαγόρευση της παρένθετης μητρότητας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και παρακάμπτοντας τις επικρίσεις ότι οδηγεί στην εμπορία βρεφών και στον υποβιβασμό των γυναικών σε αναπαραγωγικές μηχανές, επέτρεψε αυτήν την αμφιλεγόμενη μέθοδο ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με την αιτιολογία ότι “εφόσον μια πλήρης νομοθετική απαγόρευση δεν μπορεί να επιβληθεί απόλυτα στην πράξη” το καλύτερο μέτρο είναι να ρυθμιστείⁱ.

• Στο δεύτερο, που ξεκίνησε επί κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου με τον ν. 4272/2014, ο οποίος επέτρεψε την παρένθετη μητρότητα και σε ζευγάρια που δεν κατοικούν στην Ελλάδα. Η ρύθμιση αυτή ήταν ορόσημο για την ανάπτυξη του “ιατρικού τουρισμού”, καθώς την ίδια εποχή ιδρύθηκε από τους μεγαλύτερους ιδωτικούς παρόχους υγείας της χώρας σε συνεργασία με επιχειρήσεις διαφόρων κλάδων (αεροπορικές, ασφαλιστικές, τουριστικά γραφεία, ξενοδοχεία, διαφημιστικές, συμβούλους επιχειρήσεων και εταιρείες πιστοποιήσεων) το cluster επιχειρηματικότητας “Συμβούλιο Ελληνικού Ιατρικού Τουρισμού – ΕΛΙΤΟΥΡ”ⁱⁱ με πρώτο πρόεδρο τον γυναικολόγο – μαιευτήρα και πρόεδρο του Ομίλου ΙΑΣΩ , Γεώργιο Σταματίου, τον οποίο από τον Φεβρουάριο του 2018 διαδέχθηκε ο Γεώργιος Πατούλης.

• Στο τρίτο, που ξεκίνησε επί κυβέρνησης Μητσοτάκη με τον νόμο 4958/2022, ο οποίος προκειμένου να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τον ιατρικό τουρισμό - σε αντίθεση με τα ισχύοντα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες που αποκλείουν από τις θεραπείες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής γυναίκες ηλικίας μεγαλύτερης των 45 ετών - αύξησε το όριο ηλικίας στα 54 έτη. Ωστόσο η μεγαλύτερη καινοτομία του νόμου αυτού είναι ότι ουσιαστικά κατάργησε τον επικουρικό ρόλο της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής σε σχέση με τη φυσική, προσθέτοντας ως λόγο τεχνητής γονιμοποίησης τη διατήρηση της γονιμότητας, δηλαδή την εφαρμογή της και σε πρόσωπα για τα οποία δεν υφίσταται ιατρική αναγκαιότητα.

Ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών - εφόσον ψηφιστεί - θα αποτελέσει το ορόσημο για το τέταρτο στάδιο ανάπτυξης αυτής της “βιομηχανίας” ανοίγοντας το δρόμο στο φιλόδοξο σχεδίο της κυβέρνησης Μητσοτάκη να κατακτήσει η Ελλάδα κυρίαρχη θέση στην παγκόσμια αγορά του “τουρισμού γονιμότητας”, μιας αγοράς που κατά την εκτίμηση του Forbesⁱⁱⁱ είχε τζίρο 400 εκατομμύρια δολάρια το 2021 και η ανάπτυξή της προβλέπεται με ρυθμό 30% μέχρι το 2030.

Ενδεικτικές για τις προθέσεις της κυβέρνησης είναι οι δηλώσεις της υφυπουργού Τουρισμού, Έλενας Ράπτη ( που καθόλου τυχαία ήταν η εισηγήτρια των μεταρρυθμίσεων του νόμου 4958/2022) στη διεθνή ημερίδα για τον ιατρικό τουρισμό^iv, η οποία διεξήχθη στο Ηράκλειο Κρήτης στις 15 Ιουλίου 2023 και διοργανώθηκε από το Ελληνικό Συμβούλιο Τουρισμού Υγείας ΕΛΙΤΟΥΡ σε συνεργασία με το Παγκόσμιο Ιπποκράτειο Ινστιτούτο GDHI, τον Ιατρικό Σύλλογο του Ηρακλείου, τον Δήμο Ηρακλείου και την Περιφέρεια Κρήτης.

«Η ελληνική Πολιτεία και το Υπουργείο Υγείας, με τη νομοθετική παρέμβασή μας (2022), έχουμε διαμορφώσει το πλέον ανταγωνιστικό πλαίσιο, που υπάρχει αυτή τη στιγμή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αν όχι παγκοσμίως. Με αύξηση ορίου ηλικίας στα 54 έτη, δυνατότητα κρυοσυντήρησης για ιατρικούς και κοινωνικούς λόγους, τη δυνατότητα λήψης υπηρεσιών IVF και από HIV άτομα (εντοπίζεται σημαντικό κενό σε παγκόσμιο επίπεδο) και μια σειρά πράξεων που αφορούν στην επέκταση της παρένθετης μητρότητας.

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αναπτυχθεί σύγχρονες, πιστοποιημένες ιατρικές μονάδες, στελεχωμένες με επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης, τα ποσοστά επιτυχίας των οποίων, καθιστούν το ταξίδι στην Ελλάδα στοχευμένη μετακίνηση για τη λήψη των υπηρεσιών ΙVF, κάτι που μας επιτρέπει να συζητούμε για τον τουρισμό υγείας, με οργανωμένες ροές και όχι για την τυχαία αντιμετώπιση της έκτακτης ιατρικής ανάγκης».

Το κυβερνητικό αυτό σχέδιο επιβεβαιώνεται και από πολλές άλλες τοποθετήσεις κυβερνητικών στελεχών και παραγόντων. Παράδειγμα πρώτο, ο χαιρετισμός του υφυπουργού Υγείας, Μάριου Θεμιστοκλέους, στο διεθνές συνέδριο για τον Τουρισμό Υγείας που διοργανώθηκε από το ΕΛΙΤΟΥΡ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τον Δεκέμβριο 2023^v, στον οποίο τόνισε ότι η Ελλάδα δύναται να αποτελέσει “πόλο έλξης” τουριστών για την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών υγείας στον τομέα της Υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Παράδειγμα 2ο, η τοποθέτηση του μέχρι πρότινος προέδρου της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Ε.Α.Ι.Υ.Α), Νίκου Βραχνή ( παύθηκε από τα καθήκοντά του λόγω της εμπλοκής του στο σκάνδαλο εμπορίας βρεφών και εκμετάλλευσης γυναικών στα Χανιά^vi), ο οποίος στην διεθνή ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης τον Ιούλιο του 2023 έθεσε ξεκάθαρα το στόχο του εν λόγω σχεδίου λέγοντας κατά λέξη τα εξής:

«Τουλάχιστον 5.000 άτομα κάθε χρόνο έρχονται στην Ελλάδα για υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, αριθμός που μπορεί στο πλαίσιο του ιατρικού τουρισμού να διπλασιαστεί ή και να τριπλασιαστεί τα αμέσως επόμενα χρόνια».

Τέλος, επιβάλλεται να αναφερθεί ότι σημαντικό ρόλο στην επικοινώνηση αυτού του σχεδιου , αλλά και στην άντληση κοινωνικής συναίνεσης για την υλοποίησή του, έχει ο κ. Πατούλης, ο οποίος υπό την τριπλή ιδιότητά του ως πρόεδρου του ΕΛΙΤΟΥΡ, προέδρου του ΙΣΑ και περιφερειάρχη Αττικής, όλο το προηγούμενο έτος “εργάσθηκε” σκληρά για να διαφημίσει τις μεγάλες δυνατότητες και τις επενδυτικές ευκαιρίες που δημιουργεί, τονίζοντας πάντοτε ότι “η νομοθετική πρόοδος της χώρας μας αποτελεί το συγκριτικό πλεονέκτημα για την προσέλκυση νέων γονέων”.

Και η πικρή αλήθεια είναι ότι έχει δίκιο. Στην Ελλάδα το νομοθετικό πλαίσιο για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή επιτρέπει ό,τι απαγορεύεται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες με ορατή συνέπεια η χώρα να έχει ήδη μετατραπεί σε κέντρο εμπορίας βρεφών και εκμετάλλευσης γυναικών (πρόσφατο σκάνδαλο με το κέντρο γονιμότητας στα Χανιά). Με άλλα λόγια σε αυτό το νομοθετικό πλαίσιο ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών είναι το πρόσχημα για να δοθεί νέα ώθηση στη βορβορώδη “βιομηχανία” της παρένθετης μητρότητας και μάλιστα με προκάλυμμα τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και τη συναίνεση των “προοδευτικών” ανθρώπων....

* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικηγόρος, μέλος του "Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών -Δ.Ε.ΚΑ" και της Πρωτοβουλίας "Δρόμος Ανοιχτός"

iΕισηγητική Εκθεση ν. 3089/2002 https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/2f026f42-950c-4efc-b950-340c4fb76a24/i-human-eisig.pdf

ii “Ο ΕΛΙΤΟΥΡ συμμετέχει στο μεγαλύτερο διεθνές συνέδριο ιατρικού τουρισμού” 30.9.2015

https://newstourism.gr/o-elitour-symmetehei-sto-megalytero-synedrio-iatrikou-tourismou/

iii“The rise of fertility tourism” 16.2.2023 Forbes

https://www.forbes.com/sites/annahaines/2023/02/16/the-rise-of-fertility-tourism/?sh=7d09234b47ef

iv“Ιατρικός Τουρισμός: Μεγάλες δυνατότητες και επενδυτικές ευκαιρίες” 18.7.2023 https://www.oloygeia.gr/health/iatrikos-toyrismos-megales-dynatotites-kai-ependytikes-eykairies/

v “ΕΛΙΤΟΥΡ – Τουρισμός Γονιμότητας: Έως και το 30% της παγκόσμιας ανάπτυξης διεκδικεί η Ελλάδα έως το 2030”19.12.2023 https://www.iatropedia.gr/eidiseis/elitour-tourismos-gonimotitas-eos-kai-to-30-tis-pagkosmias-anaptyksis-diekdikei-i-ellada-eos-to-2030/177098/

vi“ Το σκάνδαλο της κλινικής των Χανίων έστειλε σπίτι του τον Νίκο Βραχνή” 12.8.2023 https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/400718_skandalo-tis-klinikis-ton-hanion-esteile-spiti-toy-ton-niko-brahni

Πρόστιμο 100 ευρώ: Σιωπηρή απόρριψη της συλλογικής καταγγελίας μας από την Αρχή Προστασίας προσωπικών δεδομένων – Σύντομος απολογισμός

 

Της Στέλλας Πατρώνα*

Στις 23 Νοεμβρίου συμπληρώθηκαν δεκατρείς μήνες από την ημέρα που υποβάλαμε στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων τη συλλογική καταγγελία για την παράνομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων μας για την επιβολή του προστίμου του άρθρου 24 ν. 4865/2021 στους ανεμβολίαστους άνω των 60 ετών και μέχρι σήμερα Η ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ επ' αυτής.

Το χρονικό αυτό διάστημα αναμφισβήτητα υπερβαίνει κατά πολύ τον εύλογο χρόνο εντός του οποίου η εν λόγω ανεξάρτητη αρχή όφειλε να ενεργήσει και να μας “ενημερώσει για την πρόοδο και την έκβαση της έρευνας” επ' αυτής σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 1 περ ζ' ν. 4624/2019 (ΦΕΚ Α 137) και συνεπώς τεκμαίρεται η “σιωπηρή απόρριψη” της καταγγελλίας μας, κατά της οποίας είχαμε το δικαίωμα (άρθρο 78 ΓΚΠΔ και άρθρο 20 ν. 4624/2019 ΦΕΚ Α 137 ) να προσφύγουμε δικαστικά για παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας ενώπιον του ΣτΕ. Το δικαίωμα αυτό τελικά αποφασίσαμε να μην το ασκήσουμε εκτιμώντας ότι λόγω της κατάστασης της “ανεξάρτητης” δικαιοσύνης και της καταρράκωσης του κράτους δικαίου, ήταν περισσότερες οι πιθανότητες η προσφυγή μας να οδηγήσει στη “νομιμοποίηση” της παράνομης επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων μας παρά στη δικαίωσή μας.

Η παραπάνω έκβαση δεν αποτελεί έκπληξη από τη στιγμή που διαψεύστηκαν οι προσδοκίες για πρόωρες εκλογές και εν συνεχεία από τα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων που οδήγησαν στην αυτοδυναμία της ΝΔ και τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης από τον Κ. Μητσοτάκη. Με άλλα λόγια, χωρίς αλλαγή του πολιτικού σκηνικού και με δεδομένη την απροκάλυπτη περιφρόνηση του θεσμικού πλαισίου από την κυβέρνηση Μητσοτάκη (πρόσφατο κραυγαλέο παράδειγμα από τα πολλά της τελευταίας τετραετίας, η στοχοποίηση του προέδρου της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), Χρήστου Ράμμου και η δίωξη δύο μελών της, των κ.κ. Παπανικολάου και Γκρίτζαλη, επειδή τόλμησαν να ερευνήσουν το σκάνδαλο των υποκλοπών) ήταν φανερό ότι ήταν ελάχιστες οι πιθανότητες να λειτουργήσει πράγματι “ανεξάρτητα” η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για να αποφανθεί επί της καταγγελίας μας.

Ωστόσο οι διαμαρτυρίες μας για την παράνομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων μας, παρότι δεν έχει συνειδητοποιηθεί ευρέως, είχαν ως αποτέλεσμα την υπαναχώρηση Πλεύρη και ήταν ο λόγος που από το πρόστιμο των 100 ευρώ που θα επιβαλόταν κάθε μήνα για αόριστο χρονικό διάστημα, αρχής γενομένης από τις 15 Ιανουαρίου, φθάσαμε το εν λόγω μέτρο να ανασταλεί από τις 15 Απριλίου και από τα 300 ευρώ που ο Πλεύρης δήλωνε κατηγορηματικά ότι θα πληρώναμε για τα πρόστιμα του χρονικού διαστήματος ισχύος του μέτρου (δηλαδή από 15.1 έως 15.4), τελικά βεβαιώθηκαν στην ΑΑΔΕ μόνο 150 ευρώ (πρόστιμα Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου) με τις προσαυξήσεις τους.

Χρονολογικά οι ενέργειες που έγιναν πριν την κατάθεση της συλλογικής καταγγελίας μας ήταν οι εξής:

(α). Η αποστολή μέσω mail στους υπεύθυνους Προστασίας για τα προσωπικά δεδομένα (DPO) (α) του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (β) του Υπουργείου Υγείας και (γ) της ΗΔΙΚΑ “ΔΗΛΩΣΗΣ Άσκησης του δικαιώματος περιορισμού της επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων που περιέχονται στην Βάση Δεδομένων Συστήματος Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης κατ' άρθρο 18 παρ. 1 περ. β' ΓΚΠΔ” .

Η κίνηση αυτή ξεκίνησε στις 15 Φεβρουαρίου 2022 ( δηλαδή τρεις ημέρες μετά την δημοσίευση σε ΦΕΚ της υπ' αριθμ. ΓΠ οικ 7586 ΚΥΑ των Υπουργών Οικονομικών – Υγείας – Επικράτειας και του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΦΕΚ Β' 608/12.2.2022), για τον καθορισμό της διαδικασίας προσδιορισμού των υποχρέων προσώπων και επιβολής του διοικητικού προστίμου της παρ. 4 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021) και πρέπει να θεωρείται επιτυχής διότι μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα απεστάλησαν εκατοντάδες, τέτοιες δηλώσεις στους τρεις υπευθύνους επεξεργασίας και ανάγκασε τον υπεύθυνο Προστασίας (DPO) του Υπουργείου Υγείας να εκδώσει την υπ' αριθ. ΑΠ:12186/25.2.2022 γνωμοδότηση, η οποία μόνο ως μνημείο μεροληψίας και αντιεπιστημονικών και δικολαβίστικων ισχυρισμών μπορεί να εκληφθεί.

(β) Στις 8.3.2022 κοινοποιήθηκε με δικαστικό επιμελητή στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων η “Επείγουσα Έκκληση” να παρέμβει άμεσα για την υπεράσπιση του θεμελιώδους δικαιώματος της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των πολιτών, την οποία υπέγραψαν 15 Πανεπιστημιακοί και 17 Δικηγόροι.

Η ενέργεια αυτή έλαβε κάποια δημοσιότητα, καθώς δημοσιεύτηκε ως είδηση σε ΜΜΕ όπως “H ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ” και η “ΖΟΥΓΚΛΑ” και έγινε αναφορά της και στη βουλή, από την τότε βουλευτή του ΜΕΡΑ 25, Μαρία Απατζίδου, στις 30.3.2022

(γ) Στις 29/3/2022 επιδόθηκε με δικαστικό επιμελητή στον Πρόεδρο της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ – ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ από 739 πολίτες με την οποία διαμαρτυρόμασταν για την παράνομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων τους από δημόσιους φορείς και καλούσαμε την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων να εκπληρώσει τα καθήκοντα που αρμόζουν στο θεσμικό της ρόλο και να υπερασπιστεί το δικαίωμα που μας αναγνωρίζεται από το άρθρο 9Α του Συντάγματος και το άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε για τον σεβασμό και την προστασία των προσωπικών δεδομένων μας.

Η διαμαρτυρία αυτή συγκοινοποιήθηκε προς (α) τον Εισαγγελέα Αρείου Πάγου (β) τον Συνήγορο του Πολίτη, (γ) τον Πρόεδρο της Βουλής και (δ) τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκου Κοινοβουλίου, ενώ κοινοποιήθηκε με mail στους Αρχηγούς και τα μέλη των Κοινοβουλευτικών Ομάδων : ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΚΙΝΑΛ, ΜΕΡΑ 25 και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ και είχε ως αποτέλεσμα να δοθεί από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, εντολή να διεξαχθεί προκαταρκτική εξέταση για το θέμα αυτό, η οποία ωστόσο δεν προχώρησε και δεν οδήγησε σε διώξεις.

Παράλληλα με τις παραπάνω κινήσεις έγιναν και πολλές άλλες ενέργειες, δικαστικές ή εξώδικες, συλλογικές και ατομικές, κατά της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού και της επιβολής του προστίμου, οι οποίες ανέδειξαν την οργή του κόσμου και πίεσαν για την κατάργησή του εν λόγω μέτρου. Ωστόσο το γεγονός ότι η δήλωση Πλεύρη για την αναστολή του μέτρου έγινε στις 23 Μαρτίου 2022 (δηλαδή δεκαπέντε ημέρες μετά την κοινοποίηση της “Επείγουσας Εκκλησης” πανεπιστημιακών και δικηγόρων προς την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων), όπως επίσης και το γεγονός ότι από το συνολικό ποσό των 300 ευρώ, τελικά βεβαιώθηκαν στην ΑΑΔΕ μόνο 150 ευρώ, μαρτυρά ότι ασκήθηκαν παρασκηνιακά πιέσεις (είτε από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, είτε από την εισαγγελία του Αρείου Πάγου, είτε από τους DPO που εκτίθεντο) στον Πλεύρη να μην επαναληφθεί η παράνομη επεξεργασία για την επιβολή του προστίμου και των υπόλοιπων μηνών και να ανασταλεί το μέτρο.

Στην παραπάνω εκτίμηση συνηγορεί και το γεγονός ότι ενώ η κυβέρνηση είχε συγκεντρώσει επαρκές νομικό οπλοστάσιο (πχ γνώμες συνταγματολόγων, όπως ο Αντώνης Μανιτάκης) για να παρουσιάσει ως δήθεν συνταγματική την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού, δεν είχε πράξει το ίδιο και για τη διαδικασία που επέλεξε για την επιβολή του σχετικού προστίμου. Κι αυτό φαίνεται από την άκρως αντιεπιστημονική, νομικά απαράδεκτη και εξόφθαλμα μεροληπτική γνωμοδότηση του υπεύθυνου επεξεργασίας (DPO) του υπουργείου υγείας, αλλά και αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, επέλεξε να απορρίψει “σιωπηρά” κι όχι ρητά την καταγγελία μας προκειμένου να μην εκτεθεί υιοθετώντας τους παντελώς αβάσιμους και αντιεπιστημονικούς ισχυρισμούς του υπεύθυνου επεξεργασίας (DPO) του υπουργείου υγείας.

Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι νομικά δεν έχει κλείσει οριστικά το θέμα της συνταγματικότητας του προστίμου, καθώς εκκρεμούν ενώπιον του ΣτΕ αιτήσεις ακύρωσης που δεν έχουν εκδικασθεί μέχρι σήμερα. Ωστόσο έχει ήδη δημοσιευθεί περίληψη (όχι όμως και ολόκληρο το κείμενο τους που μάλλον αποτελεί επτασφράγιστο μυστικό, καθώς τις αναζήτησαν συνάδελφοι με έννομο συμφέρον και δεν τους τις έδωσαν) των υπ' αριθ. 1762/2023, 1763/2023 και 1764/2023 αποφάσεων της Ολομελείας του ΣτΕ που έκριναν υπερ της συνταγματικότητας της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού στους άνω των 60 ετών και της επιβολής προστίμου.

Συμπερασματικά, τόσο νομικά, όσο και πολιτικά δεν φαίνεται πλέον ότι υπάρχει κάποια προοπτική διαγραφής του προστίμου και δυστυχώς, όσοι ακόμη το οφείλουμε, θα αναγκασθούμε να το πληρώσουμε. Βεβαίως υπάρχει η ηθική ικανοποίηση ότι αφενός κατορθώσαμε να τους σταματήσουμε και αφετέρου ότι δεν καμφθήκαμε, ωστόσο δεν παύει να είναι λυπηρό ότι θα αναγκασθούμε να πληρώσουμε 150 ευρώ ως τίμημα για την προάσπιση της υγείας, της λογικής και της αξιοπρέπειας μας.

*Η Στέλλα Πατρώνα είναι Δικηγόρος, μέλος του Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών – Δ.Ε.ΚΑ και της πρωτοβουλίας “ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΟΙΧΤΟΣ”

,

“Εξαπάτηση εκλογέων”: Ένα νέο (δηλητηριώδες) φρούτο εισάγεται στα πολιτικά (και νομικά) μας ήθη

 

Της Στέλλας Πατρώνα*

 

 

Προχθές, 25 Οκτωβρίου, η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, ζήτησε την άρση της ασυλίας όλης της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος των Σπαρτιατών πλην του Βασίλη Στίγκα, προκειμένου να εξεταστούν για το αδίκημα της εξαπάτησης εκλογέων που προβλέπεται στο άρθρο 112 παρ 2 του π.δ 26/2012 (Κωδικοποίηση της νομοθεσίας περί εκλογής βουλευτών), γιατί όπως αναφέρεται στο σχετικό έγγραφο που απέστειλε στη Βουλή:

 

“....Παρεστησαν από κοινού ψευδώς στους εκλογείς.....ότι είναι υποψήφιοι βουλευτές του κόμματος Σπαρτιάτες με αρχηγό τον Βασίλειο Στίγκα και ακολουθούν τις αρχές του συγκεκριμένου κόμματος, του οποίου η οργάνωση και η δράση πληροί τις προϋποθέσεις της εκλογικής νομοθεσίας και εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η αλήθεια όμως ήταν ότι αυτοί είχαν επιλεγεί από τον Ηλία Κασιδιάρη και όχι από τον Βασίλειο Στίγκα, ότι χάρη στη στήριξη του πρώτου είχαν εκλεγεί βουλευτές και ότι αναγνώριζαν ως πραγματικό τους αρχηγό τον ανωτέρω, ο οποίος τους καθοδηγούσε από τις φυλακές...”

 

Ωστόσο για να εφαρμοστεί το άρθρο 112 παρ. 2 του π.δ 26/2012, το οποίο κατά λέξη ορίζει ότι “Όποιος με ψεύτικες ειδήσεις ή συκοφαντικές διαδόσεις που αναφέρονται στο πρόσωπο κάποιου υποψηφίου ή με άλλο τρόπο εξαπατά τον εκλογέα, είτε για να παραλείψει την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος, είτε για ν` αλλάξει το εκλογικό του φρόνημα, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο χρόνια και με χρηματική ποινή ....” ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ η απατηλή συμπεριφορά, η οποία κατά το νόμο μπορεί να εκδηλώνεται με ψευδείς ειδήσεις ή με συκοφαντικές διαδόσεις ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο, να έχει σκοπό “είτε (ο εκλογέας) να παραλείψει την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος”, είτε “να αλλάξει το εκλογικό του φρόνημα”.

 

Τις ίδιες προϋποθέσεις θέτει και το άρθρο 162 ΠΚ, το οποίο κατά λέξη ορίζει ότι “Όποιος με ψευδείς ειδήσεις ή συκοφαντικές διαδόσεις που ανάγονται στο πρόσωπο κάποιου υποψηφίου ή με άλλο τρόπο εξαπατά εκλογέα, με αποτέλεσμα αυτός να μην ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα, να ψηφίσει άκυρα ή να μεταβάλλει το εκλογικό του φρόνημα σε κάποια από τις εκλογές ή τα δημοψηφίσματα του άρθρου 161, τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή”.

 

Εν προκειμένω όμως είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι “εξαπάτηση” των εκλογέων για να “αλλάξουν” το πολιτικό τους φρόνημα δεν υπήρξε. Αυτοί που ψήφισαν το κόμμα των Σπαρτιατών γνώριζαν πολύ καλά ότι το εν λόγω κόμμα έχει τη στήριξη του Κασιδιάρη και ακριβώς για τον λόγο αυτό το επέλεξαν. Μάλιστα το παράδοξο είναι ότι ενώ η κ. Αδειλίνη ζητά την άρση της ασυλίας των εν λόγω βουλευτών για “εξαπάτηση εκλογέων”, ταυτόχρονα στο ίδιο έγγραφο αναγνωρίζει τη “γνώση” αυτή των εκλογέων αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι αυτοί που εκλέχτηκαν “επιλέγησαν” από τον Ηλία Κασιδιάρη και έγιναν βουλευτές “χάρη στη στήριξή” του, η οποία προφανώς δεν ήταν μυστική και υλοποιήθηκε με οδηγία του που απευθυνόταν στους οπαδούς του.

 

Γιατί λοιπόν, παρ' όλα αυτά, η κ. Αδειλίνη προβαίνει σ' αυτήν την πρωτοφανή – και νομικά αβάσιμη- κίνηση;

 

Προφανώς γιατί έτσι εξυπηρετεί την κυβέρνηση, η οποία θέλει να “διορθώσει” το λάθος του εκλογικού σώματος που ψήφισε οκτακομματική βουλή. Ενδεικτικές άλλωστε είναι οι δηλώσεις του Προέδρου της Βουλής, Κώστα Τασούλα, ο οποίος πριν ακόμα αποφασιστεί η άρση της ασυλίας των εν λόγω βουλευτών έκανε λόγο για έκπτωση τους από το βουλευτικό αξίωμα χωρίς να υπάρχει οποιοδήποτε τέτοιο νομικό έρεισμα (“την έκπτωση ή όχι από το βουλευτικό αξίωμα θα την αποφασίσει το Εκλογοδικείο”) καθώς οι λόγοι έκπτωσης βουλευτού αναφέρονται περιοριστικά στο Σύνταγμα¹ και έδωσε την οδηγία ότι “όσοι προσέφυγαν στο εκλογοδικείο μπορούν να επικαλεστούν τις όποιες εξελίξεις υπάρξουν στο ποινικό σκέλος της υπόθεσης”.

 

 

Είναι λοιπόν σαφές ότι αυτήν τη στιγμή η “ανεξάρτητη” δικαιοσύνη χρησιμοποεί διατάξεις που αποσκοπούν στην κατοχύρωση της ελεύθερης διαμόρφωσης της πολιτικής βούλησης του εκλογικού σώματος και της ελεύθερης εκδήλωσής της για να εξυπηρετήσει ακριβώς τους αντίθετους στόχους. Πρόκειται για καταστρατήγηση του Συντάγματος, του οποίου το άρθρο 52 ορίζει ρητά ότι “η ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας, που έχουν υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση” και εμφανή παραβίαση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, καθώς οδηγεί στην ακύρωση της ψήφου αυτών που ψήφισαν το εν λόγω κόμμα.

 

Η σοβαρή αυτή θεσμική εκτροπή μέχρι στιγμής δεν έχει καταγγελθεί από τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία σιγούν, είτε γιατί δεν θέλουν να κατηγορηθουν ότι υποθάλπουν τον Κασιδιάρη, είτε γιατί προσδοκούν οφέλη από τη μοιρασιά των εδρών των “Σπαρτιατών”. Αυτό όμως που είναι σημαντικό – και φαίνεται ότι δυστυχώς δεν κατανοεί ο πολιτικός κόσμος - είναι ότι σήμερα η θεσμική αυτή εκτροπή αφορά τους “Σπαρτιάτες” και τους οπαδούς του εγκληματία Κασιδιάρη, αύριο όμως θα χρησιμοποιηθεί εναντίον οποιουδήποτε άλλου κόμματος που δεν είναι αρεστό στην κυβέρνηση.

 

Εν ολίγοις, η παρέμβαση της Εισαγγελέως του Αρειου Πάγου ανοίγει τον ολισθηρό δρόμο της “διόρθωσης” της βούλησης του εκλογικού σώματος δια της δικαστικής οδού και ως εκτούτου τίθεται σε όλους το σοβαρό ερώτημα, αν είναι ανεκτή μια τέτοια προοπτική, ακόμη και  για την κατ' επίφαση δημοκρατία μας.

 

* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικηγόρος, μέλος του Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών - Δ.Ε.ΚΑ και της πρωτοβουλίας Δρόμος Ανοιχτός

 

1. Ο Χαράλαμπος Τσιλιώτης γράφει για το ενδεχόμενο έκπτωσης των βουλευτών του κόμματος "Σπαρτιάτες" από το βουλευτικό αξίωμα. https://www.syntagmawatch.gr/trending-issues/spartiatwn-synexeia-kai-ekptwsi-apo-to-vouleytiko-axiwma/

 

Λίμνη Κάρλα: Στην αναμπουμπούλα ο λύκος χαίρεται

(Από ανάρτηση στο fb της Στέλλας Πατρώνα*)

Στην αναμπουμπούλα – λέει η παροιμία - ο λύκος χαίρεται!

 

Και επειδή η αναμπουμπούλα είναι μεγάλη στη Μαγνησία λόγω των καταστροφικών πλημμυρών, ας αναρωτηθούμε τι παιχνίδια παίζονται με τη λίμνη Κάρλα...

Σύμφωνα λοιπόν με χθεσινό άρθρο που δημοσιεύθηκε σε πολλά ενημερωτικά σάιτ “«Απειλεί» η λίμνη Κάρλα: Αν ανέβει 60 εκατοστά ακόμη θα πλημμυρίσουν δεκάδες χωριά!” (1). Εντωμεταξύ Μέλη της Περιβαλλοντικής Πρωτοβουλίας Μαγνησίας και των Ενεργών Πολιτών Βόλου επισκέφθηκαν χθες,15 Σεπτεμβρίου 2023, τις πλημμυρισμένες εκτάσεις πέριξ του ταμιευτήρα της Κάρλας και διαπίστωσαν (2):

 

- Ότι ο ταμιευτήρας έχει την στάθμη του στα 48 μέτρα, ενώ οι πλημμυρισμένες εκτάσεις έξω από αυτόν έχουν στάθμη στα 50 μέτρα, πάνω από τη στάθμη της θάλασσας. Αυτό σημαίνει ότι η λίμνη Κάρλα είναι 2 μέτρα χαμηλότερα από τις πλημμυρισμένες περιοχές.

 

- Ότι τα αντλιοστάσια των Καναλιών και της Πέτρας ΔΕΝ λειτουργούν για να βάλουν το νερό μέσα στον ταμιευτήρα. Την αιτία της μη λειτουργίας τους – όπως αναφέρουν - αναμένουν να τους εξηγήσει η «πολυβραβευμένη» Περιφέρεια Θεσσαλίας.

 

- Ότι το νερό διαφεύγει σε μεγάλη ποσότητα από το πλημμυρισμένο θυρόφραγμα και εξέρχεται στην Α’ βιομηχανική περιοχή Βόλου. Κατόπιν, μέσω του Ξηριά, οδηγείται στον Παγασητικό.

 

- Ότι η εκτόνωση αυτή έγινε με επέμβαση του στρατού και αποδείχθηκε απολύτως αναγκαία σώζοντας τα παρακάρλια χωριά από καταστροφική πλημμύρα.

 

- Ότι η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι παντελώς απούσα. Παραμένουν χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμης γης πλημμυρισμένα, καθώς και η στρατιωτική βάση. Το διαφημισμένο αντιπλημμυρικό έργο της Κάρλας που στοίχισε εκατομμύρια δεν λειτουργεί.

Τι εξυπηρετεί λοιπόν το άρθρο που αναφέρεται στον κίνδυνο “υπερχείλισης” της λίμνης, ενώ η στάθμη της είναι 2 μέτρα χαμηλότερα από τις πλημμυρισμένες περιοχές;

Προφανώς την απόσειση των ευθυνών της Περιφέρειας για την μη λειτουργία του αντιπλημμυρικού έργου της Κάρλας.

 

Αλλά επειδή στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει και κάτι πέραν του προφανούς που απλά δεν είναι ορατό σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ας είμαστε προσεκτικοί με ό,τι διαβάζουμε τις τελευταίες μέρες, ειδικά όταν χρησιμοποιείται ιδεολογικός ΄λόγος και διατυπώνονται “ηθικές μομφές” (πχ για τα μπουζουκζίδικα του Θεσσαλικού κάμπου), καθώς τα συμφέροντα είναι πολλά και ένα νέο έργο για την αποκατάσταση της λίμνης Κάρλας θα αφαιρέσει κονδύλια από την αποκατάσταση των καταστροφών για να γεμίσει εκ νέου τσέπες μεγαλοκατασκευαστών, ειδικά αφού ένα τέτοιο έργο είναι συμβατό με την πολιτική της Ε.Ε για την αποκατάσταση των υγροτόπων....

 

(1)  https://www.newsbreak.gr/ellada/506752/kakokairia-stathmi-limni-karla-plimmyres/

(2) https://www.thessaliatv.gr/news/149988/den-leitourgisan-ta-antiplimmurika-stin-karla-to-nero-ston-pagasitiko/

* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικήγορος, μέλος του "Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών - Δ.Ε.ΚΑ" και της πρωτοβουλίας "Δρόμος Ανοιχτός"

Οι τρεις παράγοντες που διαμόρφωσαν το αποτέλεσμα των εκλογών της 21ης Μαϊου και οι λόγοι που δεν συζητιούνται

Της Στέλλας Πατρώνα*

Πως γίνεται η Ν.Δ μετά από τέσσερα χρόνια σκανδάλων, την εμφανή ευθύνη της για εγκλήματα (Εύβοια και Τέμπη) , με το δημόσιο χρέος στα ύψη, την ακρίβεια να καλπάζει και εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά να βρίσκονται στο κατώφλι της φτώχειας, όχι μόνο να μην έχει υποστεί την συνήθη κυβερνητική φθορά, αλλά αντιθέτως να αυξήσει τη δύναμη της κι από 2.251.618 ψήφους που πήρε στις εκλογές του 2019 να λάβει σ' αυτές τις εκλογές 2.403.918 δηλαδή να προσελκύσει 151.300 νέους ψηφοφόρους;

Στο ερώτημα αυτό δεν υπάρχει λογική απάντηση, αν δεν λάβουμε υπ' όψη μας τους εξής τρεις παράγοντες : Ο πρώτος και βασικός που οδήγησε σε νίκη την ΝΔ είναι τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, ο δεύτερος που εμπόδισε τη δημιουργία συμπαγούς αντιπολίτευσης εναντίον της είναι το σχίσμα που δημιουργήθηκε στην ελληνική κοινωνία με την πανδημία και ο τρίτος, ο οποίος ενδημεί εδώ και καιρό στην ελληνική πολιτική σκηνή, αλλά έπαιξε σημαντικό ρόλο και σ' αυτήν την εκλογική αναμέτρηση, είναι η έλλειψη πειστικού πολιτικού εναλλακτικού σχεδίου για να βγούμε από το τέλμα που έχει βυθιστεί η χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες.

Τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης

Ας ξεκινήσουμε από το προφανές. 17,8 δισ. ευρώ μόνο σε ενισχύσεις – χωρίς δηλαδή να λάβουμε υπ' όψη μας τα 12,7 δισ. ευρ σε δάνεια - είναι ασύλληπτα μεγάλο ποσό για μια χώρα σαν την Ελλάδα.

Αυτός ο πακτωλός χρημάτων διατέθηκε σε εκατοντάδες “έργα” που περιλαμβάνουν από μπόλικα “Σκόιλ Ελικικού” υπό τον εύηχο τίτλο “προγράμματα αναβάθμισης ψηφιακών δεξιοτήτων στην στρατιωτική θητεία” (39.667.752 ευρώ!!) ή “αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού του Δημόσιου Τομέα) (24.536.256,96!!) έως εξαγορά τοπικών κοινωνιών με έργα σαφώς υπερκοστολογημένα (πχ “αποκατάσταση κωδωνοστασίου Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννη Προδρόμου στη Σύμη” 800.000 ευρώ ή “βελτίωση προσβασιμότητας και αναβάθμιση υποδομών του Δικταίου Αντρου” με φορέα υλοποίησης τον Δήμο Οροπεδίου Λασιθίου, 15.968.714 ευρώ!!).

Για να πάρουμε μια ιδέα για το “γλέντι” που στήθηκε με αυτά τα λεφτά, αρκεί να γκουγκλάρουμε “Αποφάσεις 'Ενταξης Ελλάδα 2.0” και θα βρούμε πολλά “έργα” για τα οποία δίνονται εκατομμύρια, όπως πχ “η ψηφιοποίηση του Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών” (24.600.000 ευρώ), η “προμήθεια και εγκατάσταση διαδραστικών συστημάτων μάθησης” (148.682.400 ευρώ), η “Δημιουργία εταιρικής ταυτότητας (brand) για προϊόντα που σχετίζονται με την ελληνική φύση (1.240.183 ευρώ), η “Οικονομική ενίσχυση για τη διενέργεια πράξεων προληπτικής οδοντιατρικής φροντίδας σε πρόσωπα ηλικίας 6-12 ετών (Dentist pass” (29.816.086 ευρώ), “Διεθνείς εκθέσεις βιβλίου – ενίσχυση της Διεθνούς Παρουσίας” (1.279.200 ευρώ), “Ολοκληρωμένη δράση κατάρτισης και απασχόλησης 15.000 ανέργων ηλικίας 25-45 ετών” (91.725.00 ευρώ), “Ανάπτυξη Αυτόνομων Έξυπνων Τηλεδιαχειριζόμενων Δικτύων Φωτισμού Τεχνολογίας LED στους οδικούς άξονες 13 Περιφερειών για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας” (132.495.841 ευρώ), “Εξωστρέφεια ΑΓΟΡΑΣ του Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Ντοκιμαντερ Θεσσαλονίκης” (933.840 ευρώ), “Εκσυγχρονισμός του πρωτογενή τομέα” (146,419,098 ευρώ) και πλήθος άλλων.

Η διαχείριση αυτών των τεράστιων κονδυλίων από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τη συναίνεση των κομμάτων της αντιπολίτευσης και χωρίς κανέναν έλεγχο από αυτά, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι αφενός καθόρισε το εκλογικό αποτέλεσμα και έκανε τον χάρτη ολόκληρης της Ελλάδας (πλην του νομού Ροδόπης) να βαφτεί “μπλε” κι αφετέρου ότι θα βλάψουν τη χώρα μας, καθώς θα επιτρέψουν στην εγκληματική αυτή κυβέρνηση να συνεχίσει το καταστροφικό της έργο ενώ θα αφήσουν μηδενικό αποτύπωμα στην οικονομία και δεν θα βελτιώσουν ούτε στο ελάχιστο τη ζωή των ταλαίπωρων πολιτών αυτής της χώρας.

Το σχίσμα της πανδημίας

Ο διαχωρισμός ανάμεσα σε “ψεκασμένους” και “υπεύθυνους πολίτες” ήταν σαφώς κυβερνητική πολιτική (κατ' επιταγή βεβαίως της Κομισιόν), η οποία εφαρμόστηκε με τη συναίνεση (ή έστω την ανοχή) όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Τα λοκντάουν, οι υγειονομικοί περιορισμοί, τα εμβόλια και οι υποχρεωτικότητες οδήγησαν μια μη ευκαταφρόνητη μερίδα πολιτών σε ένα είδος κοινωνικού και πολιτικού αποκλεισμού, καθώς λοιδoρήθηκαν συλλήβδην ως “σκοταδιστές” και “ακροδεξιοί”.

Εμφανές αποτέλεσμα αυτού του διαχωρισμού είναι ότι οι πολίτες που τον καιρό της πανδημίας χαρακτηρίστηκαν “ψεκασμένοι” είναι πλέον δύσκολο να εκπροσωπηθούν πολιτικά από τα κόμματα που ψήφιζαν μέχρι τότε. Στις εκλογές της 21ης Μαϊου οι πολίτες αυτοί είτε ψήφισαν κατά κύριο λόγο νεοπαγή κόμματα ή πολιτικά σχήματα που κατά τη διάρκεια της πανδημίας τάχθηκαν κατά της υποχρεωτικότητας, τα οποία όμως έμειναν εκτός βουλής, είτε απείχαν από την εκλογική διαδικασία, ενώ μια μικρή μερίδα τους ψήφισε το κόμμα Βελόπουλου λόγω της ήπιας στάσης που τήρησε στο θέμα των υγειονομικών περιορισμών, το οποίο και αύξησε την εκλογική του δύναμη κατά 63.045 ψήφους.

Το βάθος αυτού του σχίσματος θα αποδειχθεί με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο οι συνέπειες του σ' αυτήν την εκλογική αναμέτρηση ήταν σημαντικές για δύο λόγους: Ο πρώτος γιατί τα αντιπολιτευόμενα κόμματα έχασαν μια μερίδα του εκλογικού σώματος που αριθμεί γύρω στο ένα εκατομμύριο, η οποία ήταν σαφώς κατά του Μητσοτάκη και επιθυμούσε διακαώς την εκλογική καταβάραθρωση της ΝΔ κι ο δεύτερος γιατί το σχίσμα αυτό συνετέλεσε στη μεγάλη διασπορά των ψήφων, εξ αιτίας της οποίας τα ποσοστά των κομμάτων που δεν κατόρθωσαν να ξεπεράσουν το εκλογικό κατώφλι του 3%, έφθασαν το 16% των ψήφων (στις εκλογές του 2019 το ποσοστό τους ήταν 7,40%) και ενίσχυσαν με 26 πρόσθετες έδρες τη ΝΔ.

Η έλλειψη εναλλακτικού πολιτικού σχεδίου

Ο τρίτος παράγοντας έχει να κάνει με τον σταθερό “ευρωπαϊκό” προσανατολισμό (φανερό ή συγκαλυμμένο) όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης (ούτε του ΚΚΕ εξαιρουμένου), την πλήρη και δουλοπρεπή ευθυγράμμισή τους με τις αποφάσεις της Κομισιόν, καθώς και την πλήρη υποταγή τους στα κελεύσματα του ΝΑΤΟ. Λόγω αυτού του προσανατολισμού αδυνατούν να προβάλλουν οποιοδήποτε εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο και περιορίζονται σε επικοινωνιακή πολιτική, όπως είναι τα “κοστολογημένα προγράμματα” του ΣΥΡΙΖΑ, οι “εκθέσεις ιδεών” του Ανδρουλάκη, η πάγια ρητορική περί αγώνων του ΚΚΕ και ο αμφίσημος λόγος του ΜΕΡΑ25.

Ωστόσο, επειδή η έλλειψη πολιτικού σχεδίου ενδημεί στην ελληνική πολιτική σκηνή, οι εν δυνάμει ψηφοφόροι τους έχουν αναπτύξει και τα ανάλογα εκλογικά αντανακλαστικά και πείθονται όλο και λιγότερο. Είναι ενδεικτικό ότι παρά την οργή κατά της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ο ΣΥΡΙΖΑ έλαβε μόνο 1.184.514 ψήφους, δηλαδή 599.503 ψήφους λιγότερους από τις εκλογές του 2019 και 743.972 ψήφους λιγότερους από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. Το ΚΚΕ παρά την υποτιθέμενη νίκη του πήρε μόνο 126.174 ψήφους παραπάνω από τις εκλογές του 2019, το ΜΕΡΑ25 δεν κατόρθωσε κάν να μπει στη Βουλή και ο Ανδρουλάκης παρά την αύξηση των ψήφων που έλαβε, απέχει πολύ από το να αναστηλώσει το παλιό ΠΑΣΟΚ.

Με άλλα λόγια καμιά από τις παραπάνω δυνάμεις δεν μπορεί να στηρίξει την ελπίδα για ένα διαφορετικό μέλλον, ούτε έχει τη δυναμική και τη δυνατότητα να συσπειρώσει τον ελληνικό λαό για να αντιμετωπίσει τη συμπαγή πλέον συσπείρωση της Ν.Δ.

Η σιωπή για τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και η “ανεξήγητη” νίκη της ΝΔ

Από τους τρεις αυτούς παράγοντες ο πρώτος που ήταν και ο καθοριστικός για τη νίκη της ΝΔ, δεν συζητιέται αφενός γιατί εκθέτει ανεπανόρθωτα όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα για ολιγωρία (στην καλύτερη περίπτωση), καθώς δεν δημιούργησαν εγκαίρως θέμα για τον τρόπο διαχείρισής τους από την κυβέρνηση, αφετέρου γιατί είναι δύσκολο να παραδεχθούν ότι κονδύλια από την Ε.Ε μπορεί όχι μόνο να μην ωφελούν, αλλά και να βλάπτουν την ελληνική κοινωνία.

Ωστόσο και οι δύο άλλοι παράγοντες επίσης δεν πρόκειται να τεθούν σε συζήτηση γιατί κανένα από τα κόμματα της αντιπολίτευσής δεν θέλει να αναγνωρίσει τα τεράστια λάθη του, η διόρθωση των οποίων απαιτεί όχι μόνο γενναία αυτοκριτική, αλλά και χάραξη μιας εντελώς διαφορετικής πολιτικής. 'Ετσι ο μεν ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αναζητά τις αιτίες της ήττας του στη λάθος επικοινωνιακή πολιτική του και το ΚΚΕ να επαναπαύεται στη δόξα της περιστασιακής του νίκης (ενδεικτικές οι δηλώσεις του Γ.Γ του ΚΚΕ Δ. Κουτσούμπα αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων που πανηγύριζε για τη νίκη του κόμματός του, ενώ όλη η Ελλάδα έκλαιγε για το θλιβερό αποτέλεσμα της κάλπης) και τα υπόλοιπα κόμματα να ακολουθούν το παράδειγμά τους ανάλογα με το βαθμό “νίκης” ή ήττας τους.

Εν κατακλείδι: Η ΝΔ νίκησε σ' αυτές τις εκλογές γιατί εφάρμοσε πολύ επιτυχώς την τακτική του “όταν τρώμε δεν μιλάμε και το πιάτο μας κοιτάμε” , καθώς 17,8 δισεκατομμύρια ευρώ σαφώς αρκούν για να ταϊστούν ή έστω να λάβουν ένα καλό μεζέ οι 2.403.918 ψηφοφόροι της. Τα δε υπόλοιπα κόμματα εφάρμοσαν επίσης επιτυχώς μέχρι στιγμής τον κανόνα ότι “η σιωπή είναι χρυσός”.Ωστόσο η αλήθεια μπορεί να κρύβεται εσαεί; Μια σοφή παροιμία λέει ότι ο βήχας, το χρήμα κι ο έρωτας δεν κρύβονται. Και εν προκειμένω το χρήμα είναι πολύ! Τόσο πολύ ώστε να μπορεί να εξαγοράσει τις συνειδήσεις σχεδόν 2,5 εκατομμυρίων ψηφοφόρων και να επιβάλλει για άλλη μια τετραετία μια κυβέρνηση εγκληματιών στην ταλαίπωρη αυτή χώρα....

* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικηγόρος, μέλος του Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών – ΔΕΚΑ και της πολιτικής πρωτοβουλίας “ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΟΙΧΤΟΣ”